AKMI - Eijlander Elektronics - ALDI

logoDe A.K.M.I., voluit de Arnhemse Kleinmetaal Meubel Industrie was een producent van kleine metalen meubels, zoals bijzettafels, krukjes, later ook TV-tafels, en schoolmeubilair. Het bedrijf was eigendom van de fa. Gebr. van Gent. Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog lag Arnhem in de frontlinie, en Arnhem was geëvacueerd. Het bedrijfspand liep grote schade op door bommen en beschietingen. Bovendien bood de locatie in Arnhem weinig ruimte voor uitbreiding.

Na de oorlog werd er door de regering een zogeheten "Beheersinstituut" opgericht. Eén van de taken was het onteigenen van "foute bedrijven". De zo verkregen bedrijfspanden werden o.a. gebruikt om ondernemingen die oorlogsschade hadden geleden niet in geld, maar in goederen te compenseren. De fa. Gebroeders Modderkolk had, als timmerbedrijf, meegewerkt aan de bouw van diverse kampen, waaronder het joodse werkkamp aan de Schuttersteeg. En ook bij de levering van een veertigtal barakken voor Westerbork was dit bedrijf betrokken. Dit was kennelijk voor het Beheersinstituut voldoende grond om het bedrijfspand van Modderkolk, aan de Amsterdamseweg 3, te onteigenen.

De AKMI kreeg dat pand toegewezen, en trok er in 1946 in. De zaken gingen kennelijk goed, want al spoedig werd een deel van het bedrijf, de verchroom-inrichting, verplaatst naar een nieuw gebouwd bedrijfspand aan de Sportlaan, op nummer 3. Daar is veel gedoe om geweest, de omwonenden waren niet blij en protesteerden bij de gemeente. Er was sprake van geluidsoverlast. Een onderzoek leerde dat de herrie veroorzaakt werd door een grote afzuigventilator.

Toch werd er niets aan gedaan, omdat de galvanische inrichting op korte termijn van de Sportlaan zou vertrekken. Want de gemeente Ede wilde in die tijd graag meer werkgelegenheid zien ontstaan, en daarom werden er twee terreinen aangewezen als industrieterrein. Langs de Reehorsterweg, voor de wat zwaardere industrie, en langs de Verlengde Blokkenweg, voor o.a. de kleinmetaal. De gebroeders van Gent besloten de AKMI onder te brengen in een nieuw bedrijfspand, dat aan de Verlengde Blokkenweg 16 verrees, en dat er tot kort geleden heeft gestaan.

Kennelijk was het pand op de groei gebouwd, en zat de AKMI wat ruim in het jasje, want uit de gegevens blijkt dat er in een deel van het gebouw een sigarenfabriek was ondergebracht. Waarschijnlijk is dat een dependance geweest van een van de sigarenfabrieken uit Veenendaal of Wageningen.

Op enig moment bleek een faillissement onafwendbaar. Dat had voor zo'n veertig werknemers ontslag betekend. Maar de schuldeisers, in samenspraak met de curator, kozen voor een doorstart. Dat vereiste een nieuwe directie, en daar kon in voorzien worden. Want de toenmalige bedrijfsleider C.J. Eijlander, werd daarvoor uitgenodigd, en hij stemde toe. En onder leiding van Eijlander floreerde het bedrijf een aantal jaren. Grappig was dat zij deels hetzelfde produceerden als hun buurman, de ESMI, namelijk schoolmeubilair.

Helaas was de AKMI te sterk op de markt voor schoolmeubilair gericht, zonder daarnaast ook andere producten te produceren. Eijlander Sr. was vooral technisch bezig, maar wel wat weinig zakelijk. Tijdens de bestedingsbeperking lukte het de AKMI niet zich staande te houden. Er was sprake van kartelvorming, de producenten van schoolmeubilair verdeelden onderling de opdrachten en hanteerden prijsafspraken. Maar een grote order voor een nieuw te bouwen school ging aan de A.K.M.I. voorbij, omdat de concurrentie zich wel aan de afspraken hield, maar "onder de tafel" de school er een gratis oliestookinstallatie voor de centrale verwarming bij leverde. De A.K.M.I. kon de terugval in productie niet opvangen, en verliet het pand, dat vervolgens verhuurd werd. O.a. heeft er een bedrijf in gezeten dat spuitbussen vulde.

Eijlander verhuisde met een klein aantal werknemers (4) naar Harskamp. Aan de Smachtenburgerweg werd geproduceerd voor kleinmeubelfabrikanten als Lifa en Pastoe. Een belangrijk product werden onderstellen voor de stacaravans die door de fa. Bergervoet gebouwd werden. In 1972 keerde Eijlander weer terug naar Ede, en vestigde zich op Zanderijweg 12. Toen echter de gezondheid achteruit ging, werd het bedrijf in 1976. gestaakt. Diverse huurders hebben nadien in dat pand gezeten.

 akmi1950

In 1986 heeft Eijlander's zoon het onroerend goed van zijn vader gekocht. Deze zoon was opgeleid in de elektronica, en wilde in de audio-wereld verder. Maar vrij snel verschoof het accent, en zo ontstond aan de Veenderweg 76 een elektronicawinkel. De zaken gingen goed, en toen er een fors groter pand aan de Schaapsweg beschikbaar kwam werd daarheen verhuisd. En nadat het pand van de AKMI in 1990 weer vrij kwam, omdat de huur niet werd verlengd, trok Eijlander Electronics naar de Verlengde Blokkenweg 16. Daar werd de onderdelenhandel flink uitgebreid. Ook werd er een eigen productie van computers opgestart, onder de merknaam Estate. En elk jaar werd er, eind december, vuurwerk verkocht. Daarvoor was een speciale kluis gebouwd.

Recent is Eijlander Elektronics weer verhuisd, nu naar het pand aan de Zanderijweg 12 waar destijds Eijlander Sr. in werkte. Dat pand was, net als het pand aan de Verlengde Blokkenweg, ook eigendom van Henk Eijlander. Omdat de productie van computers eigenlijk gestaakt was, net als de vuurwerkverkoop, kon de winkel in elektronica, na verbouwing, goed onder dak komen aan de Zanderijweg.

Het gebouw van Eijlander Elektronics, voorheen AKMI, werd gesloopt. Met een onplezierige verrassing voor Henk Eijlander, want de AKMI had ook aan de Verlengde Blokkenweg een verchroom-inrichting, en de grond bleek flink vervuild, omdat het de gebruikte zuurbaden in putten op het terrein waren geloosd. Er moest dus fors gesaneerd worden voordat een nieuwe bouwvergunning kon worden verkregen.

Dat saneren was een dure grap. Eigenlijk nog (voor een deel) een stukje erfenis van zijn vader. Maar daar was Henk niet blij mee.